[error-SH-searchBar()]
Gertrudis van Nijvel

Gertrudis van Nijvel

Een heilige in een Hervormde kerk?

In de beschrijving van het leven van Gertrudis van Nijvel, de vita, wordt geen melding gemaakt van Geertruidenberg of van een verblijf van Gertrudis in een cel op een berg. Een Ierse monnik schreef deze vita vlak na haar overlijden in 659. Gertrudis van Nijvel was abdis van een door haar moeder gesticht klooster in Nijvel. De monnik beschrijft haar jeugd, haar godsdienstige leven en de door haar verrichte wonderen. Indien Gertrudis zich daadwerkelijk had teruggetrokken, zij het tijdelijk, in een cel ver van de abdij vandaan dan had dit in haar levensbeschrijving moeten staan. Bovendien lijkt een dergelijk verblijf voor een gerespecteerde abdis ondenkbaar. Het kluizenaarsbestaan eiste immers dat diegene die zich in een kluis terugtrok daar tot het einde van zijn of haar leven bleef.


Van Gertrudis van Nijvel weten we dat ze in 659 op 33-jarige leeftijd in de abdij stierf. Uit archeologisch onderzoek van de Geertruidskerk in Geertruidenberg is gebleken dat zich aan de noordkant van de tufstenen kerk uit de dertiende eeuw een aanbouwtje bevond. Deze opmerkelijke aanbouw zou heel goed een kluizenaarscel geweest kunnen zijn. Waarschijnlijk was de Bergse Geertruid een eenvoudige kluizenares, die in later tijd werd verward met de veel beroemdere Gertrudis van Nijvel. Bij verbouwing en uitbreiding van de kerk bleef deze aanbouw in stand als een aparte kapel voor de verering van Gertrudis.

Wonderen en verering

Bij muizen en rattenplagen werd Gertrudis aangeroepen om de dieren te verdrijven. Het water dat ontsprong in de bron in de crypte van de Geertruidskerk zou, over de akkers uitgegoten, zowel ratten als veldmuizen doen verdrijven. Op de vooravond van haar feestdag “ 17 maart” hing men een prent van de heilige Gertrudis op de voordeur met daarop de tekst: “Het is heden St. Geertruien dach, dat hier rat noch muys comen mach”.

Ook als geneesheilige werd zij vereerd, o.a. tegen koorts, eczeem (Sint – Gertrudiszeer genoemd). Tevens als St. Christoffel is zij ook reisheilige. Voor men vroeger op reis ging, proostte men elkaar een Sint-Geerte-minne toe op een voorspoedige reis en behouden terugkeer. In het verlengde hiervan ook de patrones van de stervenden. Zij die de reizigers één nacht onderdak gaf alvorens af te laten reizen naar het hiernamaals.

Gertrudis werd in 628 geboren in Landen als dochter van Pippijn I van Landen van Ida van Nijvel. Al in haar tienerjaren probeert haar vader haar om politieke redenen uit te huwelijken aan een Frankische edelman. Maar Gertrudis weigert en verklaar enkel bruid van de Heer te willen zijn. De moeder van Gertrudis sticht in 640 een klooster in Nijvel (België), Leergierig als Gertrudis is volgt zij haar moeder in het klooster en word verkozen tot Abdis.

Gertrudis en Geertruidenberg

De legende verteld dat op de berg langs de oever de heilige Gertrudis verbleef in een cel die door de heilige Amandus was gewijd. Zo staat het in een schenkingsakte van vrouwe Hereswint aan de nieuw gestichte abdij van Thorn in 992. We kunnen niet controleren of de Heilige Gertrudis hier daadwerkelijk als kluizenaar leefde, omdat daarvoor te weinig schriftelijke bronnen aanwezig zijn. Wel is zeker dat de parochiekerk van Geertruidenberg in 1261 onder Thorn viel en dat de schenking van Hereswint daadwerkelijk plaatsvond. Het is dus niet verwonderlijk dat de berg aan de oever van de Donge, waarvan in de schenkingsakte sprake is, de naam van Gertrudis kreeg. Geertruidenberg: de berg van Geertruid. Wie was deze Geertruid? Was ze Gertrudis van Nijvel, een belangrijke heilige uit de zevende eeuw?


 

Benieuwd naar de tarieven en
mogelijkheden?

Wil je je plannen een keer met ons doorspreken of de kerk eerst wel eens bezichtigen? Je bent van harte welkom. Maak een afspraak en samen kunnen we met u bekijken wat we voor u kunnen doen.

Neem contact op
of maak een afspraak

Maak afspraak
Heeft u vragen of opmerkingen?
Neem via een van onderstaande mogelijkheden contact met ons op